Ajo la ‘sfidat e politikës së BE-së në vijën e parë’ për ’kullat e Bruges’. Tani Federica Mogherini është rikthyer në titujt kryesorë – për “arsye jo të mira”.
Në pesë vitet e fundit, ish-përfaqësuesja e Lartë e BE-së e kishte gjetur veten si “rektorja e qetë e Kolegjit të Evropës”, duke mbikqyrur studentët aspirantë të Bruges si një drejtoreshë dashamirëse, ndërsa “ishte e armatosur me një libër kontaktesh aq të madh sa çdo libër akademik”.
Siç u raportua për herë të parë nga Euractiv, përcjell Telegrafi, policia belge trokiti në Bruges dhe në shtëpinë private të Mogherinit të martën, si pjesë e një hetimi penal për keqpërdorim të dyshuar të fondeve të BE-së të lidhura me akademinë diplomatike të BE-së, të cilën ajo e ka drejtuar që nga themelimi i saj në vitin 2022.
Mogherini u ndalua së bashku me zyrtarin e lartë të Komisionit, Stefano Sannino, si dhe një anëtar të stafit të Kolegjit të Evropës.
Të tre u morën në pyetje nën dyshimin për mashtrim prokurimi, korrupsion dhe konflikt interesi.
Policia kontrolloi ndërtesat e kolegjit, EEAS dhe disa shtëpi private.
Për Mogherinin, 52 vjeçe, kjo shënon një ndryshim të menjëhershëm nga imazhi i kontrolluar që ajo ka projektuar që kur la detyrën politike për të marrë përsipër kolegjin.
Gjatë qëndrimit të saj që nga viti 2020, ajo e ka zgjeruar kolegjin, duke hapur një kampus të ri në Tiranë, Shqipëri, për t’ia shtuar atyre në Bruges dhe Natolin, Poloni.
Ajo gjithashtu e udhëhoqi kolegjin gjatë pandemisë, e cila i mbylli studentët në kolegjin prestigjioz në dhomat e tyre në kushte shpesh të zymta, dhe ajo përjashtoi një profesor të njohur të politikës mashkull, i cili u zbulua se kishte shkelur rregullat duke ngacmuar seksualisht një studente femër.
“E re, italiane, kompetente”
Sipas shkrimit të Euractiv, përcjell Telegrafi, karriera e Mogherinit është karakterizuar nga të qenit në vendin e duhur në kohën e duhur.
Rruga politike e Mogherinit filloi në të majtën italiane: së pari në radhët e të rinjve, pastaj si deputete e Partisë Demokratike dhe përfundimisht si ministre e jashtme e Italisë në vitin 2014.
Ajo kaloi vetëm tetë muaj në atë rol përpara se të bënte një kërcim të papritur në Bruksel për të marrë një nga katër postet më të fuqishme në BE si përfaqësuese e lartë për punët e jashtme.
Kryeministri i atëhershëm italian, Matteo Renzi, e shtyu përpara lëvizjen e saj të punës në Bruksel me një mënyrë të pazakontë, duke refuzuar një marrëveshje që do ta kishte bërë rivalin e tij, Enrico Letta, president të Këshillit Evropian.
Për pesë vjet nën Presidentin e Komisionit, Jean-Claude Juncker, ajo ishte fytyra diplomatike e BE-së, duke përfaqësuar BE-në në negociatat mbi programin bërthamor të Iranit.
Megjithatë, mandati i saj si shefe e politikës së jashtme të BE-së tërhoqi kritika të përziera si në Bruksel ashtu edhe në vend.
Kampi i Renzit dikur e promovoi atë si “të re, italiane, kompetente”, vetëm për ta ndryshuar skenarin në vitin 2019, kur Renzi e kritikoi Mogherinin duke thënë se kishte “zhgënjyer pritjet” dhe një “ndikim pothuajse zero”.
Ajo u akuzua shpesh se “zotëronte koreografinë më shumë sesa gjeopolitikën”.
Sipas Euractiv, ajo “pati vështirësi” për të formësuar politikën e BE-së ndaj Rusisë dhe Ukrainës, u la mënjanë në Siri dhe në politikën më të gjerë të Lindjes së Mesme, dhe kurrë nuk e kapërceu plotësisht mosbesimin e shteteve anëtare lindore që e shihnin atë si shumë të butë ndaj Moskës.
Pastaj erdhi akti i saj i dytë i papritur.
Pavarësisht se vetë nuk kishte një diplomë masteri, në vitin 2020 ajo u bë rektore e Kolegjit të Evropës, institutit elitar të diplomuar në Bruges dhe Natolin që trajnon eurokratët e ardhshëm.
Emërimi ishte i diskutueshëm, me pyetje në lidhje me transparencën dhe kohën, gjithashtu sepse Mogherini nuk kishte përvojë akademike.
Udhëheqësja e famshme
Megjithatë, rekrutimi i një personi të ri, femëror dhe shumë politik për të drejtuar kolegjin u pa gjithashtu “me dyshim”.
Ajo mori detyrën nga Jörg Monar, një akademik gjerman me mustaqe i cili kishte shkruar mbi 250 libra dhe artikuj akademikë rreth BE-së dhe i cili kishte drejtuar kolegjin që nga viti 2013.
Dukshmëria e saj kishte rëndësi.
Mogherini u mbështet shumë në profilin e saj publik, duke u bërë ajo që shumë studentë e quanin me gjysmë shaka “fytyra e ftohtë e kolegjit”, e rehatshme në skenat ku politika dhe skena akademike “përzihen”.
“Kur flet me ekipin e saj, ke përshtypjen se nuk po flet me akademikë, por me politikanë”, kujtoi një ish-student, duke e quajtur këtë një ndryshim në një stil më politik për administratën e kolegjit.
“Ajo në fakt shfaqej aty. Ndalej dhe fliste me studentët, hante në mensë”.
Një ish-student tjetër e përshkroi atë si “një lloj superylli të kolegjit”.
“Më thuaj një rektor tjetër që njerëzit jashtë institucionit e njohin”, ka thënë një ish-student i tretë.
Problemet në rritje
Por problemet filluan të shtoheshin.
Mogherini, doli në pah kur shpërtheu skandali gjigant i korrupsionit i njohur si Qatargate, shërbeu në bordin nderi të “Fight Impunity”, që supozohet të jetë një OJQ për të drejtat e njeriut e drejtuar nga i dyshuari kryesor dhe ish-eurodeputeti Pier Antonio Panzeri.
Ajo kishte marrë pjesë në ngjarjen e hapjes së OJQ-së ndërsa ishte diplomate e lartë, dhe më vonë në një konferencë që ajo bashkëorganizoi ndërsa ajo ishte tashmë e vendosur në kolegj.
Por ajo pohoi se nuk ishte në dijeni të sjelljes së tij të dyshuar.
Ajo e shtyu kolegjin drejt partneriteteve të reja dhe marrëveshjeve tregtare, duke lansuar një kampus të ri në Shqipëri së bashku me kryeministrin Edi Rama dhe Ursula von der Leyen.
Ajo e mbajti librin e saj të kontakteve afër, duke udhëtuar nëpër botë për punët e kolegjit, duke u takuar për shembull me ministrin e jashtëm maroken Nasser Bourita në verën e vitit 2022.
Një burim tha se plani fillestar i Mogherinit kishte qenë të krijonte një kampus të ri në Marok, në vend të Shqipërisë.
Por “fama e saj” u shemb të martën, kur ajo u arrestua me dyshimin për krijimin mashtrues të Akademisë Diplomatike të BE-së, një tjetër xhevahir në kurorën e kolegjit.
Dhe për një institucion të famshëm për krijimin e elitës së ardhshme të BE-së, Kolegji i Evropës papritmas duket si sfondi i një thrilleri politik të veçantë, vlerëson Euractiv.
Pas gati një dite heshtjeje, kolegji, i themeluar në vitin 1949, më në fund lëshoi një deklaratë të shkurtër duke pranuar kërkimet e EPPO-së në kampusin e Bruges, duke lënë jashtë çdo përmendje të arrestimit të Mogherinit dhe duke i lënë studentët e hutuar ta ndërtonin vetë historinë.
“Kolegji merr të gjitha masat e nevojshme për të siguruar vazhdimësinë e aktiviteteve të tij”, shkroi ai.
Mesazhi ishte i qartë: me ose pa Mogherinin, kolegji duhet të vazhdojë.